dinsdag 22 mei 2018

Funny Games U.S., Michael Haneke, 2007.

Poster
Ik heb nog een heel rijtje films opgenomen staan op mijn Ziggobox, en ik kom er nauwelijks aan toe die allemaal eens te bekijken. Ik vergeet dan ook, waarom ik een film heb opgenomen (meestal een goede recensie in de VPRO-gids); ik weet soms zelf niet welke film er schuilgaat achter 2 uur Canvas-opname... 
Maar goed: volkomen blanco gingen wij deze film in. 
Dat was flink schrikken! Dit was een horror-film van het psychologische genre. Die zijn het ergste. Ik zag al wel snel dat het om een film van Michael Haneke ging, die ik natuurlijk ken van Amour, en van Der Weisse Band. 
Deze film gaat over de gruwelijke gebeurtenissen die een gezin overkomen. Vader, moeder, zoontje. Ze zijn op een eiland met hun zeilboot op vakantie, en worden lastig gevallen door twee jongemannen. Die lijken op het eerste gezicht uitermate beleefd, maar dat is allemaal spel. Ze zijn niet meer het huis uit te krijgen, en bij de eerste confrontatie met de man slaan ze hem met een golfclub een gebroken been.
Ik moet er trouwens bij vertellen, dat de ene jongeman, Peter, zogenaamd eieren komt lenen. Die laat hij alle vier vallen, en eist dan vier nieuwe op. Dit gaat allemaal zo beleefd en vriendelijk, dat je al weet dat het heel verkeerd gaat aflopen. Terecht las ik in een recensie van The Guardian, dat deze film enger is dan vele andere horrorfilms. Dat komt niet, omdat ze al het geweld in extenso in beeld brengen, maar omdat ze de angst, ontzetting en wanhoop plus de vernederingen van de slachtoffers zo gedetailleerd in beeld brengen.
Dit was afschuwelijk: de mannen dwingen Ann te bidden Ze is niet gelovig. Het wordt een smeekbede aan de twee sadisten.
George Senior; kan weinig uitrichten met zijn gebroken been. Geroge wordt gespeeld door Tim Roth.
Zoon George Junior. Wordt als eerste gedood.
Devon Gearhart speelt de jonge George.
De twee misdadigers brengen alles als een spel. Zo wedden ze, dat de drie mensen de volgende morgen om negen uur alle drie dood zullen zijn. De hond van het gezin wordt al meteen in het begin gedood, de zoektocht naar zijn lichaam wordt gespeeld met een warm/koud-speurtocht. 
George junior weet te ontsnappen, maar komt weer terug in de handen van de beulen. Hij wordt doodgeschoten. Buiten beeld, we zien alleen zijn bloed op de televisie. 
De heren vertrekken ook nog even, waarna we heel intiem deelgenoot worden van de pogingen, de mobiele telefoon weer aan de praat te krijgen. Die heeft Peter al in het begin in de gootsteen gegooid. 
Ann gaat naar buiten, nadat haar man haar vergiffenis heeft gevraagd. Hij moest namelijk 'Kleed je uit, schatje', zeggen tegen haar. Dat leidde tot de vernederende situatie dat zij zich half naakt moest laten bekijken op vetrolletjes. 
Het loopt allemaal slecht af, voordat het negen uur in de morgen is, zijn alle drie de gezinsleden inderdaad gestorven. 
De twee schoften gaan naar de buren, waar het 'spel' zich zal herhalen. 'Ons'echtpaar was al niet het eerste, want de andere buren waren het slachtoffer aan het begin van de film. Dit wordt pas een het eind helemaal goed duidelijk.  

Er is een hoop te doen geweest om deze film. Punt is is het een beeld-voor-beeld gelijke opname van de Duitse (Oostenrijkse) versie van 1997. Vandaar de toevoeging U.S. Ik plaats hier wat foto's van de Oostenrijkse versie: 
Hier zijn de twee versies achter elkaar. Het is aan het begin van de film, en we zien hier dat Paul het publiek aankijkt, of een knipoog geeft. Daarover straks méér. 
Een andere Ann.
Onder en boven: hier is ook weer goed te zien dat alle scenes identiek zijn opgenomen.

En hier de twee broers naast elkaar in de oudere versie.
Het tweede punt dat ik wil aanroeren, is het feit dat er in de film contact wordt gemaakt tussen spelers en publiek óver het thema geweld. De spelers weten dus dat ze in een film zitten. Er wordt gesproken over het doorbreken van 'de vierde wand'. Ik vond dit in een interview met Michael Haneke: 

You’ve said you made this movie to mock American cinema’s love of violence. You purposefully break rules of dramaturgy and break the fourth wall. Do you consider this your most confrontational film, or consider yourself a confrontational filmmaker?

Yes, of course the film is a provocation. It’s meant as a provocation, and of course, all the rules that usually make the viewer go home happy and contented are broken in my film. There’s this unspoken rule that you can’t harm animals. What do I do? I kill the dog first thing. The same thing with the boy. You’re not supposed to break the illusion. What do I do? I break the illusion. It’s the principle of the whole film. It’s a very ironic film.

Michael Pitt, in de rol van Paul, spreekt hier het publiek toe. Zijn broer Peter wordt gespeeld door Brady Corbet.
Ik heb hierover ook vreemde dingen gelezen: bijvoorbeeld dat wij als publiek het beste zouden hebben gereageerd als we de filmzaal waren uitgelopen. Dit verbaasde mij hogelijk. Alsof ik, kijker,  medeplichtig zou zijn aan het toegepaste geweld.
Veel beter vond ik het verwoord in een Review The Guardian. Daarin stelt Peter Bradshaw, dat deze film gruwelijker is dan vele andere, omdat je ándere dingen te zien krijgt dan in de doorsnee gewelds-film - bijvoorbeeld eindeloos het drogen van de mobiele telefoon; geen naakte Ann, maar wel het vernederende ontkleden; niet de moord op het jongetje, wel zijn bloed op de televisie. Nee, 'happy and contented' voel je je allesbehalve, het is voelbaar verschrikkelijk wat de mensen meemaken. Er is ook geen katharsis in de vorm van een recht doende politiemacht die het probleem komt oplossen. De twee jongens zijn aan het eind van de film al weer op weg naar een volgend gezin om die tot slachtoffer te maken.
Vlak vóór George Sr. een gebroken been geslagen krijgt.
Deze dappere poging van George Jr. loopt op niks uit.
Op het zeilschip, de volgende morgen.
De beleefde vriendelijkheid die zo contrasteert met de wreedheid is dood-griezelig.

Haneke wilde per sé Naomi Watts voor deze rol.
Méér dan wreed spel.
Ook dit blijft vreselijk om te zien.
Michael Haneke; door mij zeer gewaardeerd regisseur. Zie meer over hem onder de link een Interview met Michael Haneke.
De film deed Ton en mij denken aan A Clockwork Orange. Met alle verschillen, maar wel bijvoorbeeld het binnendringen in iemands huis, en de nare harde muziek. Die muziek was van John Zorn. Ik geef hierover nog een stukje uit het interview met Haneke:

What are your intentions with the classical music juxtaposed with the heavy metal?
It’s not heavy metal. John Zorn does not make heavy metal. Just like the film is a parody of a classical thriller, John Zorn is a parody of classical heavy metal. The classical music is not a soundtrack in this movie. All my music is not meant as a soundtrack—is part of the action, part of the story. The other music, the John Zorn music, is under the titles, and it’s the ironic colon. OK, now we go to a thriller. 


Ik voor mij ben nog niet uitgedacht over deze film, en zijn betekenis. Misschien kijk ik nog eens naar een documentaire over Haneke, bijvoorbeeld deze Documentaire over Michael Haneke.
Trailer
En ook nog eens de trailer van de Oostenrijkse versie. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten