zaterdag 13 februari 2016

Crouching Tiger, Hidden Dragon, Ang Lee, 2000.

Deze film hoort bij het genre 'martial arts'- film: vechtkunst -films. In het oosten omvat vechtkunst behalve vechten soms ook meditatie en acupunctuur; het komt daar dikwijls voort uit religies, zoals zen of shintoïsme. 
Het verhaal is gebaseerd op het boek van Wang Dulu met dezelfde titel. Dit boek was het vierde deel van een pentalogie, een vijfdelig werk. dat samen de Crane-Iron serie genoemd wordt. (Het eerste boek begint met Crane, het laatste met Iron, vandaar de naam.) De verhalen geven een kroniek van vier generaties youxia's, dit zijn een soort ronddolende ridders; eigenlijk meer goede mensen (sociale klasse speelde geen rol.). 
Poster
De titel beschrijft een plaats of situatie vol met meesters; krachten. De term komt van een gedicht van de Chinese dichter Yu Xin's, (513-581) waarin staat: "behind the rock in the dark probably hides a tiger, and the coiling giant root resembles a crouching dragon." 
De film is gebaseerd op een boek uit 1930 van de Wuxia-romanschrijver (ook: youxia) Wang Du Lu.
Het begrip Wuxia of Youxia is  heel oud, het stamt uit het klassieke Chinese erfgoed. De eerste bronnen zijn van 300-200 voor Christus. De vechtkunst speelt er een belangrijke rol in, maar ook de 'code of xia', de code van de (juiste) weg. Een dolende heer - die uit elke sociale klasse kan stammen, niet persé uit de aristocratie - maakt goed wat door een verkeerde autoriteit corrupt is geraakt. Bovennatuurlijke krachten zijn normaal in dit genre. 
Overigens kwamen dit soort figuren, meesters, in alle culturen voor, onder verschillende namen, bijvoorbeeld ook als de Ronin in Japan, of Furusiyya in het Midden-Oosten. Bij ons zijn het de ridders, eigenlijk nog meer de rondtrekkende ridders. 
Als bovennatuurlijke krachten kende dit genre bijvoorbeeld kunnen vliegen, tegen muren oplopen, over water lopen.. Zwaard, maar ook andere steek- en snijwapens speelden een prominente rol. Youxia is daarmee een andere vorm van vechtkunst dan Kung Fu. 
Overigens kwamen in onze streken ook sprookjesachtige en bovennatuurlijke elementen voor: denk aan de Arthurromans, met draken en dergelijke. 
Hoofdpersoon  Jen Yu, met haar vrijgevochten geliefde in de woestijn.
Jen is vechtkunstenares. Ik vind het voorkomen van vrouwelijke zwaardvechters opvallend. Zoals in  DIT BBC-artikel staat, zijn de vrouwen met hun skills vaak nog dodelijker dan de mannen. Jen steelt het zwaard van Li Mu Bai. Li Mu Bai probeert het terug te veroveren. Eigenlijk had hij zich in meditatie terug willen trekken.
Hier de vliegkunst, van de andere hoofdrolspeler: Li Mu Bai, gespeeld door Chow Yun Fat.
Er spelen twee belangrijke thema's in de film: de verhouding meester-leerling, en het gebruik van gif. De verhouding meester-leerling komt twee keer voor: Jen is opgeleid door Jade Vos, 'de donkere wolk'; deze vrouw voedde Jen op in de Wudang,  Deze slechte kracht kon zelf niet lezen, waardoor haar leerling Jen haar ging overtrreffen. De held Li Mu Bai heeft een appeltje te schillen met Jade Vos. Jade Vos is duidelijke de kwade genius, Li Mu Bai de goede. Jade Vos gebruikt gif, maar is ook duidelijk jaloers.
De andere meester-leerlingverhouding betreft Jen en Li Mu Bai. Hij dringt er steeds bij haar op aan haar te 'vervolmaken', dat kan als zij zijn leerling wordt. Zij weigert dat bij voortduring
Jen vliegt door het bamboe; alsof het niks is. Ook de regisseur Zhang Yi Mou zou dit vliegen toe gaan passen in zijn film House of Flying Daggers.
Li Mu Bai met zijn geliefde (hoewel nooit uitgesproken naar elkaar) Yu Shu Lin, gespeeld door Michelle Yeoh. Vlak voor Li Mu Bai sterft zegt hij haar eindelijk dat hij van haar houdt. Daarmee is hij ook zelf gegroeid.
De twee vrouwen in gevecht. De gevechtschoreografie was in handen van Yuen Wo Ping
Yuen Wo Ping.

De twee geliefden. Jen is liever bij hem, een vrijgevochtene, dan dat ze een saai huwelijk met een aristocraat aangaat. Maar ze aanvaardt niet het dringend aanbod van Li Mu Bai, die haar graag verder wil opleiden.  Aan haar opvoeding ontbreekt nog wel het een en ander.
Zhang Ziyi; zij zal een paar jaar later de nieuwe muze worden (na Gong Li) van Zhang Yi Mou, zie House of the Flying Daggers.
De stervende zwaardvechter bekent na jaren zijn liefde. Eigenlijk te laat, hij gaat dood. 
 Vechten maakt een groot onderdeel uit van de film.

Bovennatuurlijke krachten ook: hier loopt er een over water. 

Trailer van deze film, regie Ang Lee.
Trailer van het vervolg op Crouching Tiger enz. , dat dit jaar uitkomt. Regie Woo-Ping Yuen. Titel: Sword of Destiny. Ook naar een boek van Dulu Wang
Regisseur Ang Lee in 2009. Van hem is ook de prachtige film Brokeback Mountain; verder o.o. ook  The life of Pi.
De film had een enorm succes in het westen, en won ook vele prijzen. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten