maandag 16 november 2015

Paths of Glory - Stanley Kubrick, 1957.

De film is gebaseerd op "Paths of Glory" van Humphrey Cobb. Cobb schreef het boek in 1935, maar hij kon geen goede titel bedenken. Zijn uitgever schreef een wedstrijd uit voor de titel en de winnaar kwam met "Paths of Glory". Hij ontleende de titel aan het gedicht van Thomas Gray "Elegy Written in a Country Churchyard":
The boast of heraldry, the pomp of pow'r,
And all that beauty, all that wealth e'er gave,
Awaits alike th'inevitable hour.
The paths of glory lead but to the grave.
Posters
Een van de eerste films waarmee Stanley Kubrick beroemd werd. Hij maakte deze in Hollywood (dat wil zeggen, de filmopnames vonden plaats in Beieren, maar hij werkte vanuit Hollywood). Na deze film nam Kubrick meteen afstand van Hollywood, omdat hij vond dat hij niet volledig vrij kon werken. Hij verhuisde naar Engeland, waar hij in zijn achtertuin een eigen studio bouwde, en vanaf toen de ene succesfilm na de andere produceerde. Precies zoals hij het zelf. wilde. Hij was een perfectionist, die de acteurs en overige medewerkers tot wanhoop kon drijven met eindeloze herhalingen van scenes.

Ik heb de film met veel bewondering gekeken; maar ook met ergernis. 
De bewondering gold de prachtige uitbeelding van de loopgraven, met daartegenover de rijkdom van de generaals. Ik vond allebei heel authentiek. 
Ik had aanvankelijk moeite met het verhaal. Ik kon  niet geloven dat dit soort dingen echt gebeurd zouden zijn. Maar de realiteit leerde me dat dat wel degelijk het geval is geweest. 
Het gaat hierom: generaal Mireau, bevelhebber in de Eerste Wereldoorlog,  verwacht een promotie van zijn overste Broulard als hij Anthill op de Duitsers zal weten te veroveren. Het is een zelfmoordmissie, en dat zegt kolonel Dax hem - de man die het waar moet gaan maken. Er zullen veel mannen zinloos sterven. Maar de generaal is doof voor Dax' argumenten, Dax wordt gedwongen het bevel op te volgen.  
Dax - Kirk Douglas - gaat, blazend op zijn fluitje, zelf voorop in de aanval. Daarbij ontdekt Mireau dat een deel van de manschappen in de loopgraven achterblijft. Hij geeft bevel aan de artillerie om de eigen mensen te beschieten. 
Dax komt in de loopgraaf terug en probeert zijn mannen tegen alle redelijkheid in in beweging te krijgen. Ze doen dat, maar het heeft geen zin. Velen komen om, de heuvel wordt niet veroverd.
De hoge heren besluiten, dat er een voorbeeld gesteld moet worden. Er zullen mannen geëxecuteerd gaan worden, om hun lafheid te bestraffen, en te zorgen dat de rest van de mannen de volgende keer met wat meer enthousisasme hun dood tegemoet lopen. 
Drie mannen worden er uitgepikt. Een trekt gewoon het kortste strootje, een was getuige van een laffe daad van een luitenant (de luitenant voorkomt zo dat zijn daad ooit nog eens uitkomt). De laatste was juist altijd buitengewoon moedig.
Er volgt een rechtszaak, waarbij Dax de verdediging op zich neemt. Maar de zaak is een farce, geen enkel argument weegt op tegen de wil van de krijgsraad deze drie mannen ter dood te brengen. 
Dit gebeurt voor het oog van de troepen. Een van de ter dood veroordeelde soldaten is zelfs buiten kennis.
Dax klaagt Mireau aan, omdat hij op zijn eigen mensen wilde laten schieten. 
Broulard gaat de kwestie onderzoeken. Mireau beseft dat zijn rol is uitgespeeld. Broulard wil Dax de baan van Mireau geven. Dax weigert, woedend. Alsof promotie zijn doel was!
Een gevangen genomen Duitse vrouw zingt een lied dat iedereen ontroert. (Dit is echt Hollywood, tranen bij al die ruwe bonken. Niks voor mij.) 
Daarna gaat Dax weer met zijn mannen terug de loopgraven in. Op naar de volgende aanval....
Mannen richting Anthill (mierenhoop) 


Kolonel Dax loopt door de loopgraven 
Generaal Mireau: uit op eigen promotie; bovendien ongevoelig voor leven en dood van zijn eigen mannen. Leeft zelf in grote luxe. 
Generaal Broulard, met kolonel Dax. 

tijdens de krijgsraad 
Vergeefs op weg naar Anthill  
In deze prachtige kasteelzaal wordt de krijgsraad gehouden. 
Het vuurpeleton, met daarachter de mannen die getuige moeten zijn. 

Een priester verleent de laatste bijstand. 
Mireau en Broulard; de hoge heren die in alle veiligheid over leven en dood van de gewone soldaten beschikken. 
Zo ziet de filmopname eruit.
Stukje uit de film. Imposant.
In de Romeinse tijd kende men het verschijnsel 'decimeren': als een hele compagnie bestraft moest worden, werd elke tiende man eruit gepikt. Dat scheelde levens. 
Wat in deze film gebeurt, doet daaraan denken: drie mannen straffen voor de hele compagnie.

Straffen als in deze film kwamen vaker voor. In de Verenigde Staten kwam het maar één keer voor, dat ging om 24 mannen. Het verschil met Europa was, dat die straf (executie) nooit werd uitgevoerd. In Europa gebeurde dat dus wel. 
Wrang en opmerkelijk was het, te lezen dat een dergelijk voorval ook in Zillebeke heeft plaatsgevonden - de plaats waar wij logeerden toen wij Ieper bezochten. Het ging daar om de 10e compagnie van het 8 battaljon van het Régiment Mixte de Tiraillerus Algériens. Op 15 december 1914 werden de mannen doodgeschoten in Zillebeke.
Voor meer informatie over het executeren van eigen mensen zie DEZE SITE. Ik lees daar overigens dat niet Amerika, maar Australië geen van zijn eigen mensen liet ter dood brengen. De Fransen maakten het het ergste. 

De film klopt dus toch.
Lieve hemel....

The Coward

I could not look on Death,
which being known,
Men led me to him,
blindfold and alone.

   

De Lafaard

Ik kon de Dood niet in de ogen zien.
En toen dit was geweten,
Leidden mannen mij erheen,
geblinddoekt en alleen

( Uit 'Grafschriften van den Oorlog', Rudyard Kipling, 1918 )
De film is gebaseerd op het boek van Humphrey Cobb, met dezelfde titel. Cobb baseerde zich losjes op een waar gebeurde geschiedenis, namelijk van de vier korporaals van Souain. Deze werden geëxecuteerd omdat ze niet uit de loopgraaf waren gekomen bij een aanval. De familie klaagde na de oorlog de staat aan. Ze wonnen. Één kreeg 1 franc schadevergoeding, de rest kreeg niets. (!)
In 1934 werden de korporaals gerehabiliteerd.
Monument voor de vier van Souain. Hun geschiedenis ligt aan de basis van deze film. 
Humphrey Cobb, auteur van het boek. 
Het boek.
De film werd  tot 1975 niet vertoond in Frankrijk, omdat hij het leger belachelijk zou maken. 
In Spanje was de film zelfs verboden onder Franco; het duurde tot 1986 voordat hij daar vertoond mocht worden. Franco vond de film te anti-militaristisch. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten