Dogepaleis, San Marco-plein, Venetië, gebouwd van 1309 tot 1424.
Venetië was een belangrijke en invloedrijke stadsstaat. Het was de spil op een belangrijke handelsroute in de wereld, niet alleen goederen werden hier uitgewisseld, ook ideeën. De samenleving was zeer gevarieerd, veel nationaliteiten, veel geloven woonden hier samen. Venetië was een republiek, en een uitgevershoofdstad. Veel onorthodoxe ideeën vonden hier een vruchtbare voedingsbodem, men leerde hier zelfstandig denken. Een der geestelijken uit die jaren was Baldo Lupetino, een Franciscaan.
Baldo Lupetino, zoals voorgesteld in de documentaire. Hier in zijn jarenlange isolement.
Beeld van Lupetino; hij leefde van 1492-1556.
Vader Lupetino keerde zich van de kerk af wat betreft de verhouding van de mens tot God. Hij vond dat er geen intermediair tussen mens en God nodig was, biechten kon het beste rechtstreeks bij God, die alleen vergeven kan. Maar dit standpunt is hetzelfde als dat van Luther, en gaat rechtstreeks tegen de Paus in.
Luther was tegen de materiële rijkdommen van de kerk. Naarmate de wijdere wereld ontdekt wordt, raakt men overtuigd dat de paus niet van alle kerken is.
Het machtscentrum van de paus in 1522 (Leo X) was een vat vol wereldse genoegens en uitspattingen. Men hield zich bovendien bezig met een grootscheepse verbouwing van de Sint Pieter, hetgeen tot een bankroet van de kerk leidde.
Luther kwam tegen al deze wereldsheid in opstand, maar werd door de paus in de ban gedaan.
Binnen de pauselijke curie had je ook wel strenge heren, een van hen was Giovanni Pietro Caraffa. Die hield ook niet erg van de vreet- en slemppartijen; hij was jarenlang in Spanje geweest en had daar gezien hoe je het doen moest: daar bestond de Inquisitie inmiddels al 40 jaar!
De ketterij (Luther en consorten) moest weg, de kerk moest gereinigd worden, zoals een stad als de pest er heerst. Carafa redde zo de kerk.
Giovanni Pietro Caraffa, hier als Paus Paulus IV
Caraffa vond zijn voorganger (ook een paus Paulus) te zwak. Hij stichtte een nieuwe orde, de orde der Theatijnen, die soberheid, armenzorg e.d. voorstonden. Ze legden een eed af tegen Luther. [Ze worden ook zeloten genoemd volgens de dvd, maar ik las dat dat een veel oudere groepering is, ontstaan onder de Joden in de 1e eeuw na Christus.]
Caraffa staat bekend als de vader van de Romeinse Inquisitie.
In 1527 vallen de Duitsers Rome aan, 12.000 doden vallen er; Rome staat op instorten.
In Venetië bloeit de protestantse literatuur, Venetië is erdoor 'vergiftigd', onder wie Lupetino.
Caraffa onderzoekt Venetië, zijn doelwit is Lupetino, hij moet ten voorbeeld worden gesteld. Hij heeft met deze klus echter wel de grote patriciërsfamilies in Venetië tegen zich.
Een ander broeinest van zowel wetenschap als ketterij is Padua. De wetenschap is enorm vooruitgegaan, vooral de anatomie. Dit is weer niet naar de zin van de katholieke kerk, die de moderne geneeskunst het werk van de duivel noemt. Een voorbeeld uit Padua is Girolamo Donzellino, student.
Hier een titelblad van een boek van Donzellino.
De leer van Lupetino spreekt hem aan; Lupetino zit nu op een eilandje. De rituelen vinden hier in de volkstaal plaats, en niet in het latijn; men is tegen dogma's. voeg dat bij het eerder vermelde 'rechtstreeks bidden en biechten tot/tegenover God, en we weten dat we hier ketters hebben die bestreden moeten worden. Lupetino wordt verraden.
Caraffa wordt kardinaal op zijn 60e. Zijn voorganger Paulus III vindt dat de protestanten moeten worden uitgeroeid. Caraffa bouwt een groot paleis met verhoorkamers en een gevangenis voor het Instituut Inquisitie, dat door hem is ingesteld. Zijn macht strekt zich over heel Italië uit. Het eerste slachtoffer in Venetïe is Lupetino, door een tribunaal wordt hij in 1542 veroordeeld, omdat hij volhoudt dat hij niet in de paus gelooft. De veroordeling luidt: onthoofding en daarna verbranding op de brandstapel. Maar Venetië weigert dit vonnis uit te voeren. De Venetiaanse Inquisitie is in handen van de Venetiaanse adel, en men komt tot een compromis: Lupetino moet voor levenslang eenzaam worden opgesloten.
Vanaf 1546 heerst er een sfeer van angst in Venetïe. De literaire handel is ondergronds gegaan. De arts Girolamo Donzellino is goed opgeleid, en is nieuwsgierig naar nieuws. Door de uitvinding en heet gebruik van de drukpers waren boeken veel beter verkrijgbaar dan daarvoor. Vincenzo Valgrisi was een beroemde uitgever en drukker.
Embleem van de drukker Vincenzo Valgrisi.
Verkoop van verboden boeken ging onder de tafel, zo werd verspreiding van kennis moeilijk.
In 1555 wordt Caraffa paus, hij heeft dan alle macht. Hij wil de universiteit van Padua zuiveren. De student Pomponio Algerio, 24 jaar, komt voor de Inquisitie.
Een nieuwe methode van de Romeinse Inquisitie: Pomponio werd gekookt in een vat, gevuld met een mengsel van olie en terpentijn. Pomponio bleef tot het einde geloofsvast.
Een tweede front waarop de Inquisitie zich richtte waren de Joden. Die werden altijd al uitgestoten, omdat ze een mislukte godsdienst waren. De bescherming van de Joden die ze voorheen hadden (paus Alexander, van afkomst Borgia, had in 1492 de Joden uitgenodigd van Spanje naar Rome te komen; het stimuleerde de economie.) viel weg met de pauselijke bul van 1555 die de tolerantie tegenover de Joden verbood.
Joden werden verplicht in ommuurde ghetto's te wonen, badges te dragen, speciale hoeden, en mochten niet zonder speciale toestemming het ghetto verlaten.
Rome, voorheen Joodse ghetto.
Voor 300 jaar zaten zo duizenden mensen opgesloten. De Talmoed werd in grote aantallen verbrand.
Vanaf 1557 was elk Hebreeuws boek verboden, alleen de bijbel zou het katholieke geloof stimuleren. De Talmoed ging tegen de goddelijkheid van Jezus in, tegen de maagdelijke geboorte. Dus de Talmoed moest weg. Zo kwam er een steeds grotere controle over de Christenen.
In 1556 werd een onafgewerkte zaak opgelost: Vader Lupetino werd uit zijn eenzame opsluiting gehaald. Men liet hem balanceren op een plank tussen twee gondels, waarna de boten uiteen voeren. De priester verdronk.
Pomponio Algerio werd in de olie gekookt, hij leefde nog 15 minuten voor hij stierf.
In 1559 stierf Caraffa, dus Paus Paulus IV. De mensen waren blij van deze tiran verlost te zijn, het Inquisitie-paleis werd aangevallen, de archieven vernietigd. Het beeld van de Paus verdween naar de bodem van de Tiber.
Wel bleef de Index, de zogenaamde Index Librorum Prohibitorum, bestaan. Vermeldde ik al dat de bijbel in de volkstaal daarop stond? De index bleef bestaan tot 1966!
De eerste uitgave van de Index werd verzorgd door Valgrisi.
De meeste drukkerijen in Venetië sluiten als gevolg van de vervolging, de stroom literatuur droogt op. In 1606 wordt Venetië geëxcommuniceerd.
Valgrisi werd niet terechtgesteld, dat durfde de kerk toch niet tegenover de patriciërs. Hij stapte uit de zaak, en verdween van het toneel.
Donzellino werd wel berecht en schuldig bevonden aan ketterse activiteiten. Hij werd overgedragen aan het seculiere gezag en nooit meer teruggezien.
Doodsstraf werd toen gezien als een zuivering. We keuren het nu af, toen was het een 'bescherming' tegen de eeuwige verdoemenis.
Dit beweert een Vaticaans geleerde op het filmpje. Alles goed en wel, zegt een ander: bedenk wel dat deze mensen stierven OM HUN MENING.
De index ten tijde van Benedictus XIV (paus van 1740-1758).
Dit gebouw bestaat nog steeds, het is het Heilig Officium, hoofdkwartier van de Congregatie in Rome. Het is in feite het uitvloeisel van de Pauselijke Inquisitie.
De voornaamste taak van de Congregatie voor de Geloofsleer is het bevorderen en veiligstellen van de christelijke leer aangaande geloof en zeden in de gehele katholieke wereld. Deze congregatie is dus juridisch bevoegd in alles wat - op welke manier dan ook, met deze zaken te maken heeft - in naam van de paus in te grijpen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten