Een lekkere dikke pil, heel mooi, met leeslint
Het is goed om zo nu en dan eens een essay van De Montaigne te lezen. De Montaigne hoort met zijn essays - een genre dat hij heeft uitgevonden - tot het humanistisch erfgoed. Hij onderzocht zichzelf, en stelde dat zakelijk te boek. Hij geldt als stoïcijn en als scepticus.
Om zijn zelfonderzoek te verrichten en erover te schrijven leefde hij teruggetrokken in het torentje van zijn kasteel.
Torentje van De Montaigne
In dit essay schrijft hij over het teruggetrokken bestaan na het werkzame leven. Doel daarvan is innerlijke rust te vinden.'Er is geen groter goed in deze wereld dan baas over jezelf te zijn,' stelt hij. Hij denkt dan aan alle dingen die je geest last kunnen veroorzaken, twijfel, ambitie, hebzucht, en die jou de baas zijn. Je kunt daaraan niet ontkomen, niet door op reis te gaan, maar ook niet door je terug te trekken. Je neemt altijd je zorgen met je mee, en ontkomt zodoende niet aan jezelf. Daarom moeten wij leren in een gesprek alleen met onszelf ons te bevrijden van last en druk. 'Wees in de eenzaamheid een wereld voor jezelf.'
Nadrukkelijk stelt hij dat dat terugtrekken óók niet moet gebeuren uit eerzucht, want 'roem en rust kunnen niet samenwonen onder een dak.' Nee, het gaat erom zelf te leren vrijmoediger en blijer te leven. En zo dus rust te bewerkstelligen.
Als je de samenleving niet meer tot nut kunt zijn, moet je daar weg. Je moet anderen geen sta-in-de-weg worden. Tegelijk moet je oppassen dat voor jezelf te worden. Je moet goed voor jezelf zorgen, respect hebben voor je eigen geweten en rede. Dat is moeilijk, want: 'Het komt maar weinig voor dat iemand zichzelf voldoende respecteert.'
Michel de Montaigne
Dingen die je moet doen, bijvoorbeeld het beheren van je landgoederen (!), moet je zó doen dat je er niet moe van wordt: 'Zij (dit zijn de teruggetrokkenen) moeten zichzelf niet aan de zaken, maar de zaken aan hen onderwerpen.'Boeken moet je alleen maar lezen als ze je niet schaden in geestesgesteldheid of je gezondheid. Het gaat er nooit om een groot en voorbeeldig iemand te worden: 'Je moet er niet langer naar streven dat de wereld over je praat, maar leren met jezelf te praten.'
De Montaignes motto was: 'Que scay-ie?' - 'Wat weet ik?'
Als je eenmaal hebt begrepen wat de werkelijk goede dingen zijn, kun je je daarmee tevreden stellen, zonder enig verlangen jezelf of je reputatie te consolideren. 'Dat is de raad van de ware, natuurlijke wijsbegeerte.'
Zijn kasteel, bij Bordeaux
Standbeeld bij de Sorbonne, Parijs. Studenten strelen zijn voet als ze examen moeten doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten